Kardamon – dodatek do kawy o nieocenionych właściwościach

Nie każdy przepada za jego smakiem, jednak trudno odmówić mu charakteru. Dodatek, który dla jednych jest zbędnym urozmaiceniem, dla innych codzienną częścią porannej kawowej rutyny.

Czy wiesz, o jakiej przyprawie mowa? To kardamon. Sprawdź, z jakiego powodu (poza smakiem) warto po niego sięgać.

Czym jest kardamon?

Kardamon to jedna z najbardziej aromatycznych przypraw na świecie. Pochodzi z rodziny imbirowatych i wyróżnia się intensywnym, korzennym aromatem z nutą cytrusów. 

W sklepach można znaleźć go w trzech formach – jako całe suszone strąki (są najbardziej esencjonalną częścią przyprawy), mielone nasiona (wygodniejsze w użyciu, jednak szybciej tracą intensywność smaku) lub ekstrakty (choć rzadziej spotykane, sprawdzają się w cukiernictwie i produkcji napojów). 

Jak smakuje kardamon i gdzie wykorzystuje się go w kuchni?

Nie da się pomylić jego smaku z żadną inną przyprawą. Ma wyrazisty, lekko pikantny i cytrusowy posmak z delikatnie żywiczną nutą. Aromat kardamonu sprawdza się w deserach, ale i w wytrawnych daniach. 

W kuchni Bliskiego Wschodu i Indii wzbogaca aromat curry, mięs i ryżu. W krajach skandynawskich dodaje się go do słodkich wypieków, a w Turcji, Iranie i krajach arabskich – do kawy i herbaty. W połączeniu z kawą nadaje napojowi nieco orientalny charakter, a przy okazji łagodzi jej intensywność i dodaje delikatnej świeżości.

Właściwości kardamonu – jakie związki się w nim kryją?

Z ciekawym smakiem tej przyprawy łączą się także właściwości prozdrowotne. Za obie te kwestie odpowiadają głównie olejki eteryczne. 

Najważniejszymi składnikami są terpeny – zwłaszcza cyneol, limonen i borneol. Każdy z nich wpływa na organizm w inny sposób, dlatego kardamon nie tylko podkreśla smak potraw, ale także wspomaga zdrowie.

• Cyneol wykazuje silne właściwości antybakteryjne i przeciwwirusowe. Wspiera drogi oddechowe, a jego intensywny aromat ułatwia oczyszczanie zatok i poprawia komfort oddychania. Jego działanie porównuje się do eukaliptusa, ponieważ ma zdolność do łagodzenia stanów zapalnych błon śluzowych i zmniejszania podrażnień.
• Limonen to związek o właściwościach antyoksydacyjnych. Jak przystało na silny przeciwutleniacz, wspiera zdrowie organizmu na drodze neutralizacji wolnych rodników. Pozytywnie wpływa na metabolizm tłuszczów. Wspomaga procesy trawienne (redukuje uczucie ciężkości po posiłku). 
• Borneol odpowiada za pobudzający wpływ kardamonu na układ trawienny. Stymuluje wydzielanie enzymów trawiennych i żółci – na tej drodze usprawnia proces przyswajania składników odżywczych. Z tego powodu kardamon od dawna stosowany jest w medycynie ajurwedyjskiej jako wsparcie dla żołądka i jelit.

Poza olejkami eterycznymi kardamon zawiera także flawonoidy i związki fenolowe, które wspomagają układ krążenia. Ich obecność wpływa na rozszerzanie naczyń krwionośnych i regulację ciśnienia krwi. Dzięki temu regularne spożywanie kardamonu może sprzyjać prawidłowej pracy całego układu sercowo-naczyniowego.

Nie bez znaczenia jest także jego wpływ na poziom glukozy we krwi. Niektóre badania sugerują, że zawarte w nim substancje mogą wspierać wrażliwość na insulinę.

Lubisz kardamon i chcesz go jeść częściej? Sprawdź naszą dietę z wyborem menu.

Jakim właściwościom kardamonu przyglądają się naukowcy?

Na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Francisco przeprowadzono badania (opublikowane w 2024 roku) dotyczące możliwości wykorzystania kardamonu w prewencji i terapii nowotworów. 

• Zaobserwowano, że ekstrakty z kardamonu mogą wpływać na zahamowanie proliferacji (namnażania się) komórek nowotworowych oraz indukcję ich apoptozy (wywoływanie śmierci komórkowej). 

Oba mechanizmy są prawdopodobnie związane z obecnością bioaktywnych związków w kardamonie (1,8-cyneolu oraz α-terpineolu), które mogą modulować szlaki sygnałowe zaangażowane w rozwój nowotworów. Choć wyniki te są obiecujące, konieczne są dalsze badania kliniczne w celu potwierdzenia skuteczności związków zawartych w nasionach kardamonu we wspomaganiu terapii nowotworowej u ludzi.

Jak przygotować kawę z kardamonem?

Połączenie kardamonu z kawą to klasyka, którą od wieków ceni się w krajach Bliskiego Wschodu. 

Można dodać go bezpośrednio do zmielonych ziaren przed zaparzeniem lub wymieszać z gotowym naparem. W przypadku kawy parzonej w ekspresie najlepiej wsypać odrobinę mielonego kardamonu do pojemnika z kawą – wystarczy szczypta, by napój nabrał aromatu.

W wersji tradycyjnej (czyli po arabsku) kardamon dodaje się bezpośrednio do tygielka z kawą i wodą, a następnie całość doprowadza do wrzenia. Taki sposób przygotowania pozwala wydobyć pełnię smaku przyprawy i nadaje napojowi bardziej intensywny, korzenny charakter.

Osoby, które lubią delikatniejsze nuty, mogą dodać kardamon do mleka i lekko je podgrzać przed połączeniem z kawą. Taki napój smakuje jeszcze lepiej, jeśli wzbogaci się go o odrobinę wanilii lub cynamonu.

Warto eksperymentować z proporcjami, aby dopasować intensywność smaku do własnych preferencji. Nawet niewielka ilość tej przyprawy potrafi odmienić klasyczną kawę i nadać jej zupełnie nowy charakter.

Bibliografia 

1. Bano, S., Majumder, A., Srivastava, A., & Nayak, K. B. (2024). Deciphering the Potentials of Cardamom in Cancer Prevention and Therapy: From Kitchen to Clinic. Biomolecules, 14(9), 1166.
2. Singletary, K. (2022). Cardamom: Potential health benefits. Nutrition Today, 57(1), 38-49.
3. Gawron-Gzella, A. (2021). Aktywność antyoksydacyjna popularnych przypraw. Postępy Fitoterapii, 22, 179-188.
4. Abdullah, Ahmad, N., Tian, W., Zengliu, S., Zou, Y., Farooq, S., … & Xiao, J. (2022). Recent advances in the extraction, chemical composition, therapeutic potential, and delivery of cardamom phytochemicals. Frontiers in Nutrition, 9, 1024820.
5. Mekky, R. H., Hegazy, M. M., Afifi, W. M., Mostafa, A. E., Abbass, H. S., & Abd-Elraouf, M. (2023). Composition and functional properties of Cardamom leaves. In Cardamom (Elettaria cardamomum): Production, Processing and Properties (pp. 157-178). Cham: Springer International Publishing.
6. Parthasarathy, V. A., & Prasath, D. (2012). Cardamom. In Handbook of herbs and spices (pp. 131-170). Woodhead Publishing.