Co jeść po zatruciu pokarmowym? – nawodnienie, dieta BRAT i odbudowa jelit

Opublikowano: 16 maja 2025r.
Czas czytania około: 4 min
mask2
mask3
zatrucie-pokarmowe-jedzenie

Zatrucie pokarmowe wywołuje gwałtowne objawy: nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunkę, czasem gorączkę. Organizm reaguje obronnie – próbuje szybko usunąć toksyny lub patogeny obecne w przewodzie pokarmowym. 

W takiej sytuacji priorytetem staje się ochrona przed odwodnieniem oraz zmniejszenie podrażnienia błony śluzowej przewodu pokarmowego. Co więc jeść w przypadku zatrucia pokarmowego? 

Krok pierwszy: nawodnienie – utrata płynów w zatruciu to największe zagrożenie

nawodnienie

Wymioty i biegunka prowadzą do utraty wody oraz elektrolitów. Ubytek sodu, potasu, chloru i wodorowęglanów zaburza równowagę kwasowo-zasadową, wpływa na przewodnictwo nerwowo-mięśniowe oraz ciśnienie tętnicze. W cięższych przypadkach może dojść do spadku objętości krwi krążącej i hipowolemii. 

W pierwszych godzinach postępowania (często jeszcze w aktywnej fazie zatrucia) należy ograniczyć spożycie pokarmów stałych i skupić się na regularnym uzupełnianiu płynów. Najlepsze efekty przynosi podawanie niewielkich objętości – co kilka minut w małych łykach. 

  • Płyn powinien mieć temperaturę pokojową. 
  • Wskazana jest przegotowana woda, bardzo delikatne napary ziołowe (np. napar z kopru włoskiego), elektrolity (preparaty apteczne) lub domowe roztwory na bazie wody, glukozy (cukru) i soli kuchennej. 
  • Należy unikać napojów gazowanych, soków owocowych i naparów z dużą zawartością garbników (czarnej i zielonej herbaty), ponieważ mogą nasilać objawy i dodatkowo drażnić błonę śluzową przewodu pokarmowego.

Krok drugi: wprowadzenie pokarmów – czy dieta BRAT to dobry pomysł?

Po ustąpieniu objawów wymiotnych i ustabilizowaniu częstotliwości wypróżnień można rozpocząć ostrożne rozszerzanie diety. Należy zacząć od produktów łatwostrawnych, ubogoresztkowych (z niską zawartością błonnika) i niskotłuszczowych. Jednocześnie nie można zapominać o ciągłym nawodnieniu. 

Czym jest dieta BRAT?

Skrót BRAT pochodzi od angielskich nazw czterech produktów: bananas, rice, applesauce, toast (banan, ryż, mus jabłkowy i grzanki, w kontekście jasnego chleba tostowego). To jeden z prostszych schematów żywieniowych, który ułatwia powrót do przyjmowania pokarmów po ostrym zatruciu – ale nie jedyny. 

Równie dobrze sprawdzi się przestrzeganie zasad klasycznej diety lekkostrawnej, której jadłospis powinien opierać się głównie na:

  • gotowanym ryżu, 
  • kaszy manny, 
  • gotowanych ziemniakach i marchewce (bez dodatków, w formie purée), 
  • pieczonych lub gotowanych owocach (bez skórki, nasion i pestek – przetarte w formie musów, kisieli),
  • pieczywie pszennym – w formie sucharków jest jeszcze łatwiej strawne (warto przygotować je samodzielnie, ponieważ te ze sklepu często zawierają sporo zbędnych dodatków), 
  • lekkich bulionach, bez dużej ilości tłuszczu. 

Na tym etapie nie zaleca się mleka, produktów mlecznych fermentowanych, produktów z dużą ilością tłuszczu, dań smażonych, surowych warzyw, grubych kasz, makaronów, ostrych przypraw. Posiłki powinny mieć łagodny smak, niską zawartość błonnika i być podawane (podobnie, jak płyny) w małych porcjach, ale w krótkich odstępach czasu.

Dieta dobra po zatruciu pokarmowym

FODMAP-min

Fodmap

Dieta dla tych, którzy zmagają się z problemami żołądkowo-jelitowymi.
Białko:
20-25%
Tłuszcze:
35-40%
Węgle:
35-40%
Cena od: 64.9 zł

Odbudowa jelit po zatruciu – co wprowadzać i kiedy?

Dietę lekkostrawną należy utrzymywać do 1-2 dni po ustąpieniu objawów. Nie należy zbędnie przedłużać głodówki, a kolejne pokarmy wprowadzać stopniowo. W pierwszej kolejności warto sięgnąć po gotowane mięso drobiowe, białe ryby, jajka gotowane na miękko, puree z ziemniaków i warzyw korzeniowych, kleiki z płatków owsianych oraz zupy jarzynowe oparte na delikatnych wywarach warzywnych. 

  • Warto rozważyć włączenie probiotyków. Preparaty zawierające szczepy Lactobacillus rhamnosus GG lub Saccharomyces boulardii bywają stosowane wspomagająco przy ostrej biegunce infekcyjnej. Ich obecność może ograniczyć kolonizację jelita przez bakterie patogenne i skrócić czas trwania objawów. Skuteczność zależy od rodzaju szczepu oraz momentu rozpoczęcia suplementacji.

Kiedy sięgnąć po kiszonki i fermentowane produkty?

Stopniowo można wprowadzać naturalny kefir, jogurt i maślankę. Bakterie fermentacji mlekowej  (głównie Lactobacillus i Bifidobacterium) stanowią naturalne wsparcie dla mikrobioty jelitowej. 

Z drugiej strony, choć fermentowane produkty roślinne również kojarzone są z odbudową flory jelitowej, ich spożycie bezpośrednio po zatruciu nie zawsze będzie pomocne. Soki z kiszonego buraka, ogórków lub kapusty mogą zawierać związki wzmagające perystaltykę i nasilać fermentację bakteryjną w jelicie cienkim. Zaleca się ich wprowadzenie dopiero po kilku dniach od ustąpienia objawów, gdy rytm wypróżnień jest unormowany, a pacjent toleruje większe objętości posiłków.