Dieta wątrobowa — jak wspierać wątrobę poprzez odpowiednie odżywianie

Kiedy myślimy o najważniejszych organach, często zwracamy uwagę na serce, żołądek czy płuca, często zapominając o wątrobie. Czy zdajesz sobie sprawę, jak istotną rolę w organizmie odgrywa ten narząd? 

Wątroba — wielu osobom kojarzy się z filtrowaniem krwi i oczyszczeniem organizmu, ale to nie jej jedyna funkcja. Czytaj uważnie i przekonaj się, jak dbać o wątrobę poprzez odpowiednio dobraną dietę. 

Funkcje wątroby w organizmie 

W wątrobie przeprowadzane są procesy, o których rzadko mówimy, jednak ich prawidłowy przebieg warunkuje zdrowe funkcjonowanie praktycznie całego organizmu. 

To właśnie wątroba jest odpowiedzialna za oczyszczanie naszej krwi z toksyn. Ma to naprawdę szczególne znaczenie. Możesz nie być do końca tego świadomy, jednak codziennie jesteśmy narażeni na różnego rodzaju zanieczyszczenia i substancje chemiczne, z którymi nasza wątroba musi sobie poradzić. 

Narząd ten działa jak swego rodzaju fabryka, przetwarzając składniki odżywcze, leki, alkohol, a także neutralizując szkodliwe substancje. 

Ponadto wątroba magazynuje niektóre witaminy, składniki mineralne i inne niezbędne substancje np. glikogen. Pomaga także w produkcji kluczowych białek, które są niezbędne w procesach krzepnięcia krwi. 

Kiedy wątroba nie działa prawidłowo, cały organizm może odczuwać zróżnicowane konsekwencje — od niepozornego zmęczenia po poważniejsze problemy zdrowotne. 

Czym jest dieta wątrobowa i kiedy zaleca się jej stosowanie?

Zanim przejdziemy do omówienia najważniejszych zasad tzw. diety wątrobowej — musimy wyjaśnić sobie, w jakich przypadkach zaleca się jej przestrzeganie. 

Musisz wiedzieć, że jeśli nie zmagasz się z problemami zdrowotnymi, a Twoja codzienna dieta jest zgodna z zasadami zrównoważonego żywienia — dostarcza odpowiednią ilość białka, węglowodanów i tłuszczów, a przy tym wszystkich odpowiednich witamin, składników mineralnych i niezbędne ilości błonnika pokarmowego — to już sama w sobie sprzyja prawidłowej pracy wątroby i nie wymaga wprowadzania specjalnych zmian w Twoich nawykach. 

Zdarzają się jednak przypadki, kiedy funkcjonowanie układu pokarmowego zostaje zaburzone, a wątroba przestaje pracować w prawidłowy sposób w wyniku zatrucia substancjami toksycznymi, nadmiernego spożycia alkoholu lub zakażenia patogenami. W takich sytuacjach konieczne jest wprowadzenie pewnych modyfikacji w żywieniu, które mają na celu odciążenie tego narządu, wsparcie regeneracji i (niestety nie zawsze możliwy w pełni) powrót do zdrowia. 

Zasady diety wątrobowej

Dieta wątrobowa opiera się na kilku prostych, ale fundamentalnych zasadach, które mają za zadanie wspierać funkcjonowanie wątroby i ogólne zdrowie organizmu. 

Pierwszym i najważniejszym elementem jest wybór produktów bogatych w składniki odżywcze, które są łatwo przyswajalne. To oznacza skupienie się na warzywach, owocach, możliwie nieoczyszczonych produktach zbożowych (w zależności od tolerancji), kontrolowanych ilościach zdrowych tłuszczów oraz chudym białku. Te składniki dostarczają niezbędnych witamin, składników mineralnych, błonnika pokarmowego i antyoksydantów, które pomagają wątrobie w jej codziennej pracy.

Nie można również zapomnieć o istotnej kwestii odpowiedniego nawodnienia. Woda jest niezbędna dla procesów detoksykacyjnych wątroby, pomagając usuwać z organizmu toksyny. Zaleca się picie czystej wody, unikając napojów zawierających alkohol, duże ilości cukru czy sztucznych dodatków.

W diecie wątrobowej istotne jest również unikanie nadmiaru tłuszczów, szczególnie tych nasyconych i trans, które mogą obciążać wątrobę i przyczyniać się do problemów zdrowotnych. Zamiast tego, warto wybierać zdrowe tłuszcze, które znajdują się w produktach roślinnych — nasiona, orzechach, pestkach, olejach i awokado.

W naszej ofercie znajdziesz dietę lekkostrawną, która idealnie sprawdzi się przy problemach wątrobowych.

Jakich produktów unikać w diecie wątrobowej?

W równie ważnym stopniu, w jakim istotne jest włączanie do diety produktów wspierających wątrobę, kluczowe jest także unikanie tych, które mogą jej szkodzić. 

Alkohol to jeden z głównych wrogów zdrowej wątroby. Nawet niewielkie ilości alkoholu mogą obciążać pracę narządu, utrudniając jej funkcjonowanie i regenerację, a przy tym nasilając zaburzenia funkcjonowania

Tłuste potrawy, szczególnie te z dużą ilością tłuszczów trans i nasyconych, są kolejnym punktem na liście tych niezalecanych. Fast foody, smażone jedzenie, a także wysoko przetworzone produkty mogą przyczyniać się do rozwinięcia stłuszczenia wątroby, co negatywnie wpływa na jej zdrowie. Warto jednak podkreślić, że nie należy całkowicie unikać spożycia tłuszczów, a zwracać szczególną uwagę na ich dobór, jakość i ilość w poszczególnych posiłkach. 

Nadmiar cukru, zarówno w postaci słodyczy, jak i napojów słodzonych, również nie jest zalecany. Wysoki poziom cukru w diecie (zwłaszcza zwykłego białego cukru, syropu fruktozowego i glukozo-fruktozowego) może prowadzić do odkładania się tłuszczu w wątrobie, co w dłuższej perspektywie może być szkodliwe.

Ostatnią grupą produktów, które należy ograniczyć, są te wysoko przetworzone, zawierające sztuczne dodatki, konserwanty i nadmiar soli. Wracając do tego, jak działa wątroba, wyobraź sobie, że większość z tych substancji, aby mogły zostać wydalone z organizmu, najpierw muszą zostać przetworzone w wątrobie. Ich obecność może dodatkowo przyczyniać się do obciążenia organu.

Suplementacja w diecie wątrobowej 

W kontekście diety wątrobowej suplementacja może odgrywać pomocniczą rolę, ale ważne jest, aby pamiętać, że nie zastąpi ona zbilansowanej diety i zdrowego stylu życia. Zawsze przed rozpoczęciem przyjmowania jakichkolwiek kapsułek, tabletek, czy proszków należy skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem, aby upewnić się, że są one bezpieczne dla Twojego zdrowia i potrzeb.

Jednym z suplementów często rekomendowanych w kontekście zdrowia wątroby jest sylimaryna, czyli wyciąg z ostropestu plamistego. Sylimaryna jest znana ze swoich właściwości ochronnych i wspierających regenerację wątroby.

Innym suplementem, który może być korzystny, jest kurkuma. Zawarta w niej kurkumina ma właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne, a jej działanie wykazuje korzystne efekty  dla funkcji wątroby. 

Warto także zwrócić uwagę na preparaty ziołowe, szczególnie te zawierające wyciąg z karczocha lub cykorii, które tradycyjnie są wykorzystywane do wspierania pracy narządu.

Jednakże jeszcze raz podkreślamy, że najważniejszym elementem jest dieta bogata w naturalne składniki odżywcze, która jest najlepszym „suplementem”. Włączenie dodatkowych substancji aktywnych nie powinno być traktowane jako szybkie i łatwe rozwiązanie problemów z wątrobą, ale jako część kompleksowego podejścia do zdrowia.

Bibliografia 

Ciborowska, H., & Dietetyka, R. A. (2007). Żywienie zdrowego i chorego człowieka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 359, 465-469.

Nurzynska-Wierdak, R., Dyduch, J., Sawicka, A. G. N. I. E. S. Z. K. A., Labuda, H., & Buczkowska, H. A. L. I. N. A. (2018). Ostropest plamisty (Silybum marianum [L.] Gaertn.)–fitochemia i efekty terapeutyczne. Annales Horticulturae, 28(4).

Gulbicka, P., Kanikowska, A., Marciniak, M., & Grzymisławski, M. (2018). Współczesne terapie niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby. In Forum Zaburzeń Metabolicznych (Vol. 9, No. 4, pp. 168-174).

Lachowicz, M., Stańczak, A., & Kołodziejczyk, M. (2020). Kurkumina-naturalny polifenol o wielu właściwościach-rozwiązania technologiczne wspomagające farmakoterapię. Farm. Pol, 76, 603-610.

Nurzyńska-Wierdak, R., Sałata, A., & Stepaniuk, R. (2018). Prozdrowotne właściwości karczocha zwyczajnego (cynara scolymus l., Asteraceae). Kosmos, 67(4), 823-831

Kędzia, B., & Hołderna-Kędzia, E. (2017). Miód i surowce roślinne w leczeniu chorób wątroby i pęcherzyka żółciowego. Postępy Fitoterapii, 1, 42-46.

Zwolinska-Wcislo, M. (2018). Żywienie w chorobach wątroby i dróg żółciowych u osób starszych. Żywienie Człowieka i Metabolizm, 2(45).