Dieta lekkostrawna — co można, a czego nie powinno się jeść? Kto powinien ją stosować?

16 lutego 2023
osoba-wybierajaca-zdrowe-jedzenie-zamiast-slodyczy

Pojęcie „dieta lekkostrawna” jest używane dosyć powszechnie, ale nie każdy wie, co właściwie ono oznacza. Na czym opiera się i jakie funkcje posiada jadłospis, składający się z lekkostrawnych produktów? Co wolno jeść, a czego unikać? I komu szczególnie poleca się taką dietę? Przygotowaliśmy dla was najważniejsze informacje na ten temat.

Dieta lekkostrawna dla osób, które mają problemy z trawieniem

Lekka dieta to wcale nie taka, która będzie sprzyjała redukcji wagi. Jej głównym zadaniem jest nieobciążanie układu trawiennego u osób, które borykają się z różnymi schorzeniami lub są po operacjach. Na pewno będzie zalecana pacjentom, którzy cierpią na schorzenia jelit i żołądka. Można tu wymienić m.in.:

  • Chorobę Leśniowskiego-Crohna
  • Zapalenie błony śluzowej jelit
  • Nieżyt żołądka

Dieta lekkostrawna będzie obowiązywała także osoby, które:

  • Cierpią na choroby przyzębia
  • Zmagają się z nowotworami przewodu pokarmowego
  • Są po zabiegach chirurgicznych
  • Zmagają się z chorobą infekcyjną
  • Są w wieku podeszłym

Co wolno jeść na diecie lekkostrawnej?

Możemy podzielić te produkty na kilka podstawowych grup.

Produkty zbożowe:

  • Pieczywo jasne, na przykład kajzerki i sucharki
  • Mąka pszenna
  • Kasza manna, jęczmienna, jaglana
  • Jasne, drobne makarony
  • Ryż biały
  • Płatki błyskawiczne owsiane, ryżowe i jaglane

Warzywa i owoce

Tu zaleca się warzywa i owoce po obróbce termicznej, a więc duszone lub pieczone, pozbawione skóry i pestek.

Tłuszcze

  • Oleje roślinne, na przykład oliwę z oliwek, olej z pestek winogron, itp.
  • Masło i miękkie margaryny wysokiej jakości

Mięso i jaja

Chude mięsa, chude ryby morskie (na przykład dorsz lub sola), jajka w postaci jajecznicy, gotowanej na miękko lub omletów.

Nabiał

  • Jogurty i chude sery

Dieta lekkostrawna: czego nie wolno jeść?

Wymienione poniżej grupy produktów są przeciwwskazane, nie należy ich spożywać nawet w ograniczonych ilościach.

Produkty zbożowe:

  • Płatki zbożowe z dodatkiem słodyczy i cukru
  • Wyroby cukiernicze (na przykład pączki lub rogale)
  • Produkty pełnoziarniste (na przykład kasza gryczana lub makaron razowy)

Warzywa i owoce:

  • Owoce niedojrzałe
  • Warzywa i owoce w postaci surowej
  • Wszystkie warzywa kapustne
  • Warzywa smażone, na przykład frytki

Tłuszcze:

Smalec, olej palmowy, olej kokosowy i twarde margaryny niskiej jakości.

Mięso i strączki:

  • Tłuste, czerwone mięsa i wędliny
  • Surowe ryby
  • Wszystkie rośliny strączkowe

Nabiał:

  • Tłuste mleko i śmietana
  • Tłuste sery żółte, topione i pleśniowe

Oprócz tego na lekkiej diecie należy unikać alkoholu, mocnej kawy i herbaty, ciast z kremem, potraw tłustych i bardzo pikantnych, napojów gazowanych, oraz przetworzonej żywności z dodatkiem polepszaczy smaku i zagęstników, a zwłaszcza słodyczy. Warto ograniczyć lub całkowicie wyeliminować spożycie orzechów, pestek i pochodnych, na przykład masła orzechowego lub pasty tahini, którą dodaje się do popularnego hummusu.

Łatwo zauważyć, że dieta lekkostrawna składa się z produktów delikatnych dla żołądka. Podstawą będzie zminimalizowanie błonnika w diecie do maksymalnie 25 g dla jednej osoby w ciągu doby.

Jak gotować, by lekka dieta była odpowiednia?

Istnieje kilka prostych zasad, których należy przestrzegać. Przede wszystkim, dieta lekkostrawna oznacza wykluczenie smażenia. Trzeba również zrezygnować z produktów wędzonych oraz peklowanych.

Bardzo ważny jest sposób przygotowywania posiłków. Zaleca się obieranie warzyw i owoców ze skórki. Wszystko warto gotować, bo ten proces zmniejsza ilość błonnika w żywności. Najlepiej spożywać dania gotowane, rozdrobnione, przecierane — na przykład zupy-kremy, musy owocowe. Świetnie sprawdzi się tu gotowanie na parze, pieczenie w pergaminie, lub duszenie potraw bez smażenia na patelniach z nieprzywierającą powłoką.

Lekka dieta będzie również taką, po której dosyć szybko pojawia się głód. Dlatego pacjenci powinni przyjmować 4-6 posiłków dziennie, w niewielkich porcjach. Poza tym, częstsze jedzenie małych dań sprawia, że są one lepiej wchłaniane.

Dieta lekkostrawna powinna być konsultowana z lekarzem

A to dlatego, że czasem niektóre produkty można jednak włączyć do lekkiej diety, a inne, które wydawały się bezpieczne — wykluczyć. Szczególnie w przypadku osób starszych. Jeżeli przyjmowanie jakichś pokarmów, na przykład surowych warzyw, nie powoduje u nich żadnych problemów trawiennych, śmiało można włączyć je do codziennego jadłospisu.

Najważniejsze fakty na temat diety lekkostrawnej

Warto o nich mówić, bo wokół lekkiej diety, zwanej także łatwostrawną, krąży wiele mitów. Przede wszystkim — dieta lekkostrawna ma funkcję leczniczą, nie stosuje się jej, jeżeli nie jest dla danej osoby wskazana. Pomaga pacjentom dojść do zdrowia lub ułatwić okres, w którym ktoś zmaga się ze schorzeniami, o których wspominaliśmy w pierwszej części tekstu.

Co trzeba wiedzieć?

  • Fakt: dieta lekkostrawna nie służy redukcji wagi. Zaleca się ją chorym pacjentom. Osoby, które się odchudzają, będą komponować swój jadłospis na innych zasadach.
  • Fakt: dieta lekkostrawna nie wyklucza całkowicie błonnika, bo wciąż jest on organizmowi bardzo potrzebny. Trzeba jedynie zmniejszyć jego ilość. Naturalny błonnik znajduje się m.in. w delikatnych kaszach, gotowanych warzywach i owocach.
  • Fakt: w diecie lekkostrawnej można używać przypraw. Wykluczamy jedynie te, które są ostre lub kwaśne: pieprz, paprykę, ocet itp.
  • Fakt: w diecie lekkostrawnej należy unikać takich produktów, jak orzechy i pestki, które są bogate w tłuszcz i błonnik, a przez to dosyć ciężkostrawne.
  • Fakt: jajka są przyjaciółmi osób na diecie lekkostrawnej, ale nie w każdej postaci. Należy unikać jak gotowanych na twardo oraz smażonych. To samo dotyczy omletów z dodatkiem sera i ostrych przypraw.

Reasumując — dieta lekkostrawna bogata jest w chude produkty, z niewielką ilością błonnika. Nie należy jeść produktów tłustych i wzdymających. Unikajmy także dużych i obfitych porcji. Swoją dietę najlepiej skonsultować z lekarzem lub dietetykiem, bo dla pacjentów wytyczne mogą być różne.

Lekka dieta jest zdrowa i stosunkowo niskokaloryczna, ale nie jest odpowiednia dla tych, którzy dbają. To ważne, by osoby, które mogą spożywać na przykład produkty pełnoziarniste, nie wykluczały ich bez powodu z codziennego jadłospisu.