Spis treści
Pierwsza kuchenka mikrofalowa ważyła 340 kg i mierzyła 170 cm wysokości. Gdyby dzisiejsze realia wyglądały podobnie, z pewnością mikrofalówki nie byłyby tak popularne — szacuje się, że obecnie ponad 70% Polaków posiada ten sprzęt w wyposażeniu swojej kuchni.
Codziennie tysiące osób używa mikrofalówek do szybkiego podgrzewania posiłków, rozmrażania mrożonek czy nawet pełnego gotowania — Tak! Istnieją przepisy na ciasta czy zapiekanki z mikrofalówki.
Jednak czy wiemy, jak działa kuchenka mikrofalowa? I co ważniejsze — czy jest bezpieczna dla zdrowia? Wokół tego urządzenia narosło wiele mitów, które potrafią wprowadzać niepotrzebny niepokój. Pora to wyjaśnić.
Mikrofalówka — jak działa?
Kuchenka mikrofalowa działa dzięki wykorzystaniu promieniowania elektromagnetycznego, które wprawia w ruch cząsteczki wody zawarte w jedzeniu. W praktyce oznacza to, że kiedy wkładamy do mikrofalówki talerz z zupą czy kawałek pizzy, promieniowanie zaczyna wprowadzać w ruch cząsteczki wody, tłuszczu i cukru. Mikrofalówka powoduje „tarcie cząsteczek”, które w efekcie generuje ciepło.
Dlatego mikrofalówka jest tak skuteczna — działa wewnątrz jedzenia, podgrzewając je równomiernie od środka. Wydajność pracy kuchenki mikrofalowej zależy od jej mocy. W porównaniu do tradycyjnych metod pozwala na znacznie szybsze osiągnięcie pożądanego efektu. Stąd jej popularność w kuchni.
Czy jednak jest to równoznaczne z tym, że używanie mikrofalówek jest całkowicie bezpieczne? Czy promieniowanie wpływa na jakość jedzenia?
Prawda czy fałsz? Co wiemy o kuchenkach mikrofalowych i ich wpływie na zdrowie?
Wśród użytkowników mikrofalówek krąży wiele teorii na temat wpływu promieniowania na zdrowie. Niektórzy obawiają się, że promieniowanie przenika do jedzenia, inni twierdzą, że mikrofale niszczą wartości odżywcze. Czas rozprawić się z najczęściej powtarzanymi mitami.
Mikrofalówka pogarsza wartość odżywczą jedzenia — mit
To jeden z najczęściej powtarzanych mitów. Twierdzenie, że mikrofalówka niszczy witaminy czy składniki mineralne, jest nieprawdziwe. W rzeczywistości sposób gotowania, a nie samo urządzenie, wpływa na zawartość składników odżywczych w jedzeniu.
Oczywiście, każda obróbka termiczna — gotowanie, pieczenie, smażenie — prowadzi do pewnej utraty składników odżywczych. Mikrofalówka nie jest tu wyjątkiem. Jednak w porównaniu do innych metod, jak gotowanie w wodzie, może zachować nawet więcej wartości odżywczych, ponieważ jedzenie nie jest wystawiane na działanie wysokiej temperatury przez długi czas. Krótszy czas podgrzewania oznacza mniejszą utratę witamin, zwłaszcza tych szczególnie wrażliwych na ciepło, np. witaminy C.
Mikrofalówka wpływa na jakość posiłków — fakt
Fakt, że mikrofalówka może zmieniać teksturę i smak jedzenia, nie jest mitem. Na przykład, kiedy podgrzewamy pizzę w mikrofalówce, skórka staje się gumowata, a nie chrupiąca. Podobnie — jeśli chcemy zrobić tosty, ser może i się roztopi, jednak pieczywo stanie się twarde i nieprzyjemnie zbite.
Wynika to z tego, że mikrofalówka działa na cząsteczki wody w jedzeniu, ale nie podpieka go od zewnątrz. Efekt? Czasem potrawy mogą stracić swoje właściwości organoleptyczne — czyli wygląd,i konsystencję.
Dlatego jeśli zależy Ci na smaku czy teksturze, mikrofalówka nie zawsze będzie idealnym wyborem. Warto pomyśleć o użyciu piekarnika lub innych metod w przypadku potraw, które wymagają chrupiącej skórki czy równomiernego zrumienienia.
Nie wszystkie pojemniki nadają się do podgrzewania w mikrofalówce — fakt
Tutaj nie ma wątpliwości. Użycie niewłaściwego pojemnika może być niebezpieczne. Niektóre plastiki mogą uwalniać toksyczne substancje pod wpływem wysokiej temperatury. I to jest przyczyna zagrożenia dla zdrowia, a nie sam fakt używania mikrofalówki.
Właśnie dlatego zawsze należy używać pojemników oznaczonych jako „bezpieczne do mikrofalówki”. Te produkty są zazwyczaj wykonane z tworzyw odpornych na działanie promieniowania i wysokich temperatur.
Bezpieczne materiały to szkło i ceramika. Specjalne plastiki oznaczone symbolem „mikrofala” również mogą nadawać się do podgrzewania żywności, chociaż kwestia ta wciąż budzi wiele kontrowersji. Wiele naczyń wykonanych z tego tworzywa pod wpływem wysokich temperatur wydziela Bisfenol A — najbardziej znany związek, który w nadmiernych ilościach może być dla nas toksyczny.
Oprócz tego unikaj metalowych naczyń, ponieważ odbijają fale i mogą powodować iskrzenie, a nawet uszkodzić urządzenie.
Mikrofalówka w kuchni — tak czy nie?
Podgrzewanie w mikrofalówce to temat, który faktycznie budzi kontrowersje. Jednak czy naprawdę mamy się czego obawiać? Okazuje się, że większość mitów o mikrofalówkach nie ma naukowego potwierdzenia.
Tak, mikrofalówka może wpływać na teksturę jedzenia, ale nie niszczy jego wartości odżywczych ani nie wytwarza toksycznych substancji. Aby jednak zminimalizować ryzyko, zawsze używaj odpowiednich pojemników i unikaj podgrzewania w naczyniach z niewłaściwych materiałów.
Bibliografia
- Melski, K. (2023). Rola i postrzeganie kuchenki mikrofalowej w gospodarstwach domowych. Wrocław: Exante Wydawnictwo Naukowe.
- Ptak, S., Zarski, A., Kapusniak, J. (2020). Aspekty technologiczne, ekonomiczne i zdrowotne zastosowania promieniowania mikrofalowego w obróbce żywności. Żywność Nauka Technologia Jakość, 27(1).
- Kładoczny, P. Co dziś w jedzeniu jest niezdrowe i jak o tym mówimy?. Kuchnia i stół w komunikacji społecznej, 93.
- Łopacka, J., Lipińska, A., Rafalska, U. (2015). Zmiany zachodzące w materiale opakowaniowym iw żywności w trakcie obróbki mikrofalowej. Probl Hig Epidemiol, 96(1), s. 77-83.
